📚 नवीन अभ्यासक्रम 2025: इयत्ता 1ली व 2री साठी विषययोजना, तासिका विभागणी व वेळापत्रक
शिक्षण विभागाने राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 2020 (NEP 2020) नुसार, महाराष्ट्र राज्य अभ्यासक्रम आराखडा 2024 (SCF-FS) लागू करताना नव्या शैक्षणिक वर्ष 2025-26 पासून इयत्ता 1ली आणि 2री साठी सुधारित अभ्यासक्रमाची अंमलबजावणी करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
⏳ महत्वाचे: नवीन अभ्यासक्रम फक्त इयत्ता 1ली साठी 2025-26 पासून लागू होणार आहे. इयत्ता 2री साठी लागू झाल्यानंतर निर्देश बंधनकारक होतील.
📌 शासन निर्णय संदर्भ
- शासन परिपत्रक दिनांक: 05/10/2017
- नवीन अभ्यासक्रम अंमलबजावणी निर्णय: 16/04/2025
- शुद्धिपत्रक मराठी/इंग्रजी माध्यम शाळांसाठी: 17/06/2025
📝 नवीन अभ्यासक्रमानुसार विषययोजना (Subject Structure)
मराठी माध्यमाच्या शाळांसाठी विषय:
- मराठी (स्तर-१)
- इंग्रजी (स्तर-२)
- हिंदी / इतर भारतीय भाषा
- गणित
- कलाशिक्षण
- आरोग्य व शारीरिक शिक्षण
- कार्यशिक्षण (पूर्वी कार्यानुभव)
- बनी (स्काऊट / गाईड) - ऐच्छिक
इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांसाठी विषय:
- इंग्रजी (स्तर-१)
- मराठी (स्तर-२)
- हिंदी / इतर भारतीय भाषा
- Mathematics
- Art Education
- Health and Physical Education
- Work Education (पूर्वी Work Experience)
- Scout / Guide (Optional)
📌 टीप: कार्यानुभव विषयाचे नाव आता ‘कार्यशिक्षण’ असेल. स्काऊट/गाईड ऐच्छिक उपक्रम असतील.
⏰ तासिका विभागणी व कालावधी
इयत्ता 1ली व 2री साठी वार्षिक 210 शालेय दिवसांमध्ये 990 तासांचे अध्यापन आवश्यक आहे. NCF-FS 2022 व SCF-FS 2024 च्या मार्गदर्शक तत्वानुसार विषयनिहाय तासिकांची विभागणी करण्यात आली आहे.
| विषय | साप्ताहिक तासिका | वार्षिक तास |
|---|---|---|
| भाषा (मराठी / इंग्रजी) | 10 | 420 |
| गणित | 5 | 210 |
| कलाशिक्षण | 2 | 84 |
| शारीरिक व आरोग्य शिक्षण | 2 | 84 |
| कार्यशिक्षण | 2 | 84 |
| सहशालेय उपक्रम | 1 | 42 |
| अतिरिक्त समृद्धीकरण (AEP) | 1 | 42 |
🔍 AEP तासिका म्हणजे काय?
अतिरिक्त समृद्धीकरण तासिका (Additional Enrichment Period) म्हणजे remedial teaching, practice, competitions, guidance यासाठी राखीव वेळ.
🗓️ शालेय वेळापत्रक व तासिका नियोजन
शाळेचे प्रकार व वेळापत्रक
- 🔹 एक सत्रात भरणाऱ्या शाळा: नियमित दिवसात सर्व विषयांचे अध्यापन एकाच सत्रात.
- 🔹 दोन सत्रात भरणाऱ्या शाळा: AEP व Saturday Activities शालेय वेळेबाहेर घ्याव्यात.
वेळापत्रक नियोजन करताना लक्षात घेण्याच्या सूचना:
- प्रत्येक विषयासाठी वेळ नियोजन घटवता येणार नाही.
- 2 तासिका जोडलेल्या ठिकाणी लेखी, मौखिक, प्रात्यक्षिक अशा मिश्र पद्धतीने अध्यापन अपेक्षित आहे.
- परिपाठ, सुट्टी, AEP चा कालावधी शाळेनुसार वेगळा असू शकतो.
- शाळांना दिलेले नमुना वेळापत्रक बदल करता येते, पण वेळेची गरज लक्षात घेऊन.
📥 डाउनलोड PDF
📁 Download वार्षिक नियोजन PDF (इ.1 ली ते 10 वी):
👉 Click Here to Download
🎯 निष्कर्ष (Conclusion)
नवीन शैक्षणिक धोरणानुसार तयार करण्यात आलेला हा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासाला चालना देणारा आहे. भाषिक, बौद्धिक, शारीरिक, सृजनशील आणि सामाजिक विकासाला चालना देण्यासाठी विषयांचे प्रमाण आणि तासिका विभागणी अत्यंत विचारपूर्वक आखण्यात आली आहे.
शाळांनी या नव्या सुधारित नियोजनाचा योग्य प्रकारे अवलंब करावा, आणि वेळापत्रक अंमलात आणताना शासन निर्देशांचे काटेकोर पालन करावे.
📥 इयत्ता 1ली व 2री नवीन अभ्यासक्रम - विषययोजना PDF
📂 डाउनलोड करा🔎 Related Posts
📢 Disclaimer
वरील सर्व माहिती ही उपलब्ध शासन निर्णय, परिपत्रके व शैक्षणिक धोरणांवर आधारित आहे. अधिकृत शालेय उपयोगासाठी संबंधित शैक्षणिक विभागाच्या वेबसाइट व परिपत्रकांचीच अंतिम शिफारस ग्राह्य धरावी.
🏷️ Tags:
#इयत्ता1ली #Class1 #इयत्ता2री #Class2 #नवीनअभ्यासक्रम2025 #घटकनियोजन #वार्षिकनियोजन #विषययोजना #तासिकाविभागणी #शाळावेळापत्रक #शालेयनियोजन #शिक्षकसाहित्य
