महाराष्ट्रातील पंचायत राज सामान्य ज्ञान प्रश्नमंजुषा - Panchayat raj GK Quiz in Marathi

याठिकाणी  Panchayat raj questions in Marathi देण्यात आलेले आहेत. हे MCQ अगदी सरळ सोपे आहेत त्यामुळे आपल्या मूलभूत ज्ञानाची चाचणी करण्यासाठी ...

याठिकाणी  Panchayat raj questions in Marathi देण्यात आलेले आहेत. हे MCQ अगदी सरळ सोपे आहेत त्यामुळे आपल्या मूलभूत ज्ञानाची चाचणी करण्यासाठी पुरेसे आहेत. राष्ट्रीय पंचायती राज दिन: २४ एप्रिल राष्ट्र दरवर्षी 24 एप्रिल रोजी राष्ट्रीय पंचायती राज दिन साजरा करते. पंचायत राज मंत्रालय राष्ट्रीय पंचायती राज दिन किंवा राष्ट्रीय स्थानिक स्वराज्य दिन आयोजित करते. भारत एप्रिल 2010 रोजी पहिला राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस किंवा राष्ट्रीय स्थानिक सरकार दिन साजरा करतो.

 कृपया लक्ष द्या ! हा लेख अतिशय काळजीपूर्वक तयार केला आहे, तरीही तुम्हाला या पोस्टमध्ये कोणत्याही प्रकारची चूक दिसली तर आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा, धन्यवाद.

राष्ट्रीय पंचायती राज दिन सामान्य ज्ञान

महाराष्ट्रातील पंचायत राज सामान्य ज्ञान प्रश्नमंजुषा  - Panchayat raj GK Quiz in Marathi

Please fill the above data!

Generated By School Edutech

coin : 0

Name : Apu

Roll : 9

Total Questions:

Correct: | Wrong:

Attempt: | Percentage:

पंचायतराज टेस्ट 50 प्रश्न Panchayatraj Test 50 Qns

पंचायतराज टेस्ट सोडवण्यासाठी खालील स्टार्ट बटणावर क्लिक करा

Result

Your Score : 0

Percentage :

Attempted Questions : 0

Total Question :

Star GK Quiz in Marathi

GK Quiz in Marathi

Question 1/ Score : 0

What is a virus:

A microscopic single celled organism

A sub-microscopic organism with a nucleous

An infectious agent that replicates only on cells

A multicellular organism with chlorophyll

2

[1] कोणत्या संस्थांना ‘लोकशाहीचा पाळणा’ म्हणून ओळखतात ?
बचत गट
खाजगी संस्था
सरकारी संस्था
स्थानिक स्वराज्य संस्था

[2] राष्ट्रीय विस्तार कार्यक्रमाची (National Extension Programme) सुरुवात कधी झाली होती ? 2 ऑक्टोबर 1953
20 ऑक्टोबर 1953
2 ऑक्टोबर 1954
2 ऑक्टोबर 1953
2 ऑक्टोबर 1955

[3] बलवंतराय मेहता समितीची केंद्र शासनाने नेमणूक कधी केली ?
26 जानेवारी 1957
16 जानेवारी 1957
16 जानेवारी 1958
26 जानेवारी 1950

[4] बलवंतराय मेहता समितीच्या शिफारशीवर विचार करून त्यावर अहवाल सादर करण्यासाठी राज्य सरकारने कोणत्या समितीची नियुक्ती केली होती ? वसंतराव नाईक समिती
वसंतराव नाईक समिती
वसंतराव पाईक समिती
वसंतराव पाटील समिती
वसंतराव पाईक समिती

[5] वसंतराव नाईक समिती कधी नेमली गेली होती ?
27 जून 1965
22 जून 1960
27 जून 1949
27 जून 1960

[6] वसंतराव नाईक त्याकाळी कोणत्या पदावर कार्यरत होते ? महसूल मंत्री
मुख्य मंत्री
महसूल मंत्री
ग्राम विकास मंत्री
उप मुख्यमंत्री

[7] वसंतराव नाईक समितीने एकूण किती शिफारसी केल्या होत्या ?
224
225
226
227

[8] पंचायत राज व्यवस्थेत एकूण किती स्तर आहेत
1
2
3
4

[9] महाराष्ट्रात पंचायत राजव्यवस्थेचा प्रारंभ कधी झाला ?
1 मे 1961
1 मे 1962
1 मे 1963
1 मे 1964

[10] महाराष्ट्रात ग्रामपंचायतींची सदस्य संख्या किती असते ?
7 ते 17
1 ते 20
1 ते 10
1 ते 17

[11] ग्रामपंचायतींची सदस्य संख्या किती असावी हे राज्यशासनाच्या वतीने कोण ठरविते ?
सरपंच
जिल्हाधिकारी
तहसीलदार
निवडणूक अधिकारी

[12] ग्रामपंचायतींचे आरक्षण ठरविण्याचा अधिकार कोणाला आहे ?
जिल्हाधिकारी
जनता
लोक प्रतिनिधी
ग्रामसभा

[13] ग्रामपंचायतीचा कार्यकाळ किती असतो ?
3 वर्षे
4 वर्षे
5 वर्षे
6 वर्षे

[14] ग्रामपंचायतीचा कार्यकाळ कधी पासून मोजला जातो ?
पहिल्या सभेपासून
सत्ता आल्यापासून
निवडणूक झाल्यापासून
1 तारखेपासून

[15] ग्रामपंचायतीच्या पहिल्या बैठकीचे अध्यक्ष/पीठासन अधिकारी कोण असतात?
जिल्हाधिकारी
तहसीलदार
सभापती
सरपंच

[16] सरपंच/उपसरपंच यांच्या निवडणूकीबाबतच्या वादावर अंतिम निर्णय कोण घेते ?
सरपंच
तहसीलदार
ग्राम सभा
विभागीय आयुक्त

[17] उपसरपंच आणि इतर ग्रामपंचायत सदस्य आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
तहसीलदार
सरपंच
जिल्हाधिकारी
सभापती

[18] सरपंच आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
स्वतः कडे
उपसरपंच
तहसीलदार
पंचायत समिती सभापती

[19] पुरुष सरपंच/उप-सरपंच यांच्यावरील अविश्वास ठराव पारित होण्यासाठी किती बहुमताची आवश्यकता असते ?
तीन चतुर्थांश (3/4)
दोन तृतीयांश (2/3)
status : right answer
[20] महिला सरपंच/उप-सरपंच यांच्यावरील अविश्वास ठराव पारित होण्यासाठी किती बहुमताची आवश्यकता असते ?
तीन चतुर्थांश (3/4)
दोन तृतीयांश (2/3)

[21] कोण ग्रामपंचायतीचा सचिव असतो मात्र ग्रामपंचायतीचा नोकर नसतो ?
ग्रामसेवक
पुरुष सरपंच / उप-सरपंच
महिला सरपंच /उप-सरपंच
उप-सरपंच

[22] ग्रामसेवकाचे वेतन कशातून दिले जाते ?
ग्रामपंचायत
वित्त आयोग
जिल्हा परिषदेच्या जिल्हानिधी तून
ग्रामपंचायत करातून

[23] ग्रामीण भागात ‘बालविवाह प्रतिबंधक अधिकारी’ म्हणून कोण कार्य पाहतो ?
तहसीलदार
सरपंच
उप सरपंच
ग्रामसेवक

[24] जिल्हा नियोजन मंडळाचे अध्यक्ष कोण असतात ?
जिल्ह्याचे पालकमंत्री
जिल्हाधिकारी
जिल्हा परिषद अध्यक्ष
वरील पैकी सर्व

[25] जिल्हा नियोजन मंडळाचे सचिव कोण असतात ?
जिल्ह्याचे पालकमंत्री
जिल्हाधिकारी
जिल्हा परिषद अध्यक्ष
जिल्हा परिषद सभापती
status : right answer

राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस हा भारतातील पंचायती राज व्यवस्थेचा राष्ट्रीय दिवस आहे जो दरवर्षी 24 एप्रिल रोजी पंचायती राज मंत्रालयाद्वारे साजरा केला जातो. भारताचे पंतप्रधान मनमोहन सिंह यांनी 24 एप्रिल 2010 रोजी पहिला राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस घोषित केला. 2011 पासून, भारताच्या केंद्र सरकारने दरवर्षी 24 एप्रिल हा राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला.

राष्ट्रीय पंचायती राज दिनानिमित्त देण्यात येणारे पुरस्कार :

• पंचायती राज मंत्रालय देशभरातील सर्वोत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या पंचायती/राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांना त्यांच्या चांगल्या कामासाठी पुरस्कार देत आहे.
• हे पुरस्कार विविध श्रेणींमध्ये दिले जातात:
• दीनदयाळ उपाध्याय पंचायत सशक्तीकरण पुरस्कार.
• नानाजी देशमुख राष्ट्रीय गौरव ग्रामसभा पुरस्कार.
• बाल सुलभ ग्रामपंचायत पुरस्कार.
• ग्रामपंचायत विकास योजना पुरस्कार.
• ई-पंचायत पुरस्कार (फक्त राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांना दिला जातो).

पंचायती राज:

• भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 40 मध्ये पंचायतींचा उल्लेख आहे आणि अनुच्छेद 246 राज्य विधानमंडळाला स्थानिक स्वराज्य संस्थांशी संबंधित कोणत्याही विषयावर कायदे करण्याचा अधिकार देतो.

• स्थानिक पातळीवर लोकशाही प्रस्थापित करण्यासाठी 73 व्या घटनादुरुस्ती अधिनियम 1992 द्वारे पंचायती राज संस्थांना घटनात्मक दर्जा देण्यात आला आणि त्यांच्याकडे देशातील ग्रामीण विकासाची जबाबदारी सोपविण्यात आली.

• पंचायती राज संस्था ही भारतातील ग्रामीण स्थानिक स्वराज्य संस्था आहे .

• स्थानिक स्वराज्य म्हणजे स्थानिक लोकांकडून निवडून आलेल्या संस्थांमार्फत स्थानिक कारभाराचे व्यवस्थापन.

• पंचायती राज मंत्रालयाने (MoPR) देशभरातील पंचायती राज संस्थांमध्ये (PRIs) ई-गव्हर्नन्स मजबूत करण्यासाठी वेब-आधारित पोर्टल ई -ग्राम स्वराज सुरू केले आहे .

• हे ग्रामपंचायतींचे नियोजन, लेखा आणि देखरेख कार्ये एकत्रित करते. एरिया प्रोफाइलर ऍप्लिकेशन, स्थानिक सरकारी निर्देशिका (LGD) आणि सार्वजनिक वित्तीय व्यवस्थापन प्रणाली (PFMS) सह एकत्रितपणे ग्रामपंचायतींच्या क्रियाकलापांचा सहज अहवाल आणि ट्रॅकिंग सक्षम करते.

पंचायत राज– Panchayat Raj ग्रामपंचायत, ग्रामसभा व ग्रामीण प्रशासन.

• संघात्मक शासन पद्धतीमध्ये राष्ट्रीय स्तरावर राष्ट्रीय शासन आणि प्रांतीय स्तरावर राज्य शासन कार्यरत असते. संघराज्य पद्धतीचा तिसरा भाग म्हणजे स्थानिक स्तरावर स्थानिक शासन ही कार्यरत असते.
• सार्वजनिक कारभारात स्थानिक जनतेचा सहभाग घेण्याच्या उद्देशाने स्थानिक शासन संस्थांचा उदय झाला.
• भारतामध्ये स्थानिक शासनाला ‘स्थानिक स्वराज्य संस्था’ असे म्हटले जाते. भारतीय स्थानिक स्वराज्य संस्था दोन प्रकारच्या आहेत. ग्रामीण आणि शहरी.
• ग्रामीण स्थानिक स्वराज्य संस्थेला पंचायत राज असे देखील म्हणतात.
• ७३ व्या घटनादुरुस्तीनुसार ग्रामीण स्वराज्य संस्थांना पंचायत या नावाने संबोधले जाते Panchayat Raj. तर ७४ व्या घटना दुरुस्ती कायद्यानुसार शहरी स्थानिक स्वराज्य संस्थांना नगरपालिका म्हटले आहे. कलम २४३ नुसार पंचायत म्हणजे ग्रामीण भागासाठी ग्राम पातळीवर मधल्या पातळीवर तालुकास्तरीय व जिल्हा पातळीवर जिल्हास्तर स्थापन करण्यात आलेली स्वराज्य संस्था होय.

पंचायत राज ऐतिहासिक पार्श्वभूमी–

प्राचीन भारतात ग्रामपंचायती अस्तित्वात होत्या. मुघलांच्या काळापर्यंत खेडी स्वयंपूर्ण होती त्यांचा कारभार पंचायतीच्या माध्यमातून चालत असे. ब्रिटिश काळात स्थानिक स्वायत्तता नष्ट करण्याच्या उद्देशाने व केंद्रीय सत्ता मजबूत करण्याच्या धोरणाने पंचायतींचा ऱ्हास झाला. नंतर १८८२ पासून पंचायतींची पुनर्बांधणी करण्याचा प्रयत्न केला गेला.पहिला राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस 2010 मध्ये साजरा करण्यात आला. तेव्हापासून भारतात दरवर्षी 24 एप्रिल रोजी राष्ट्रीय पंचायती राज दिन साजरा केला जातो. हा दिवस 1992 साली संविधानातील 73 वी घटनादुरुस्ती लागू करण्यात आला होता.

UPSC नागरी सेवा परीक्षेतील मागील वर्षांचे प्रश्न (PYQs):

प्रश्नः स्थानिक स्वराज्य संस्था हे एक व्यायाम म्हणून वर्णन केले जाऊ शकते. (२०१७) 
(a) संघराज्य
(b) लोकशाही विकेंद्रीकरण
(c) प्रशासकीय शिष्टमंडळ
(d) प्रत्यक्ष लोकशाही 
उत्तर: (ब) 

प्रश्न. खालील विधाने विचारात घ्या: (2016)

1. पंचायत सदस्य होण्यासाठी कोणत्याही व्यक्तीचे किमान वय २५ वर्षे आहे.
2. अकाली विसर्जित झाल्यानंतर पुनर्रचना केलेली पंचायत केवळ उर्वरित कालावधीसाठी वैध आहे.

वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे/आहेत?
(a) फक्त 1 
(b) फक्त 2
(c) 1 आणि 2 दोन्ही   
(d) 1 किंवा 2 नाही 
उत्तर: (ब) 
भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 243F नुसार, ग्रामपंचायत सदस्य होण्यासाठी किमान वय 21 वर्षे आवश्यक आहे. त्यामुळे विधान १ बरोबर नाही.
भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 243E(4) नुसार, पंचायतीची मुदत संपण्यापूर्वी ती विसर्जित केल्यावर स्थापन केलेली पंचायत केवळ त्या मुदतीच्या उर्वरित कालावधीसाठी कार्य करते. त्यामुळे विधान २ बरोबर आहे.
त्यामुळे पर्याय (B) हे योग्य उत्तर आहे.

प्रश्न - महाराष्ट्रात पंचायत राजची सुरुवात कधी करण्यात आली?
उत्तर - २ ऑक्टोबर १९५९ रोजी पंडीत जवाहरलाल नेहरू यांच्या हस्ते या योजनेचे उद्घाटन केले. आणि देशांत पंचायत राज सुरु झाले अशी घोषणा केली. त्यानंतर ही व्यवस्था पंचायत राज या नावाने लोकप्रिय झाली.

प्रश्न - पंचायत राज्यव्यवस्था म्हणजे काय?
उत्तर - स्वतंत्र भारतातील जिल्हा, तालुका, तदंतर्गत विकास गट व ग्राम या पातळ्यांवरील स्थानिक स्वराज्य संस्थांसाठी पंचायत राज्य ही संज्ञा वापरण्यात येते.

प्रश्न - कोणत्या समितीने महाराष्ट्रात पंचायत राजची शिफारस केली?
उत्तर - महाराष्ट्रातील पंचायत राजचा स्वतःचा प्रगतीचा मार्ग आहे. त्रिस्तरीय पंचायत राज संरचना स्थापन करण्याच्या बलवंतराय मेहता समितीच्या शिफारशी लागू करणाऱ्या पहिल्या काही राज्यांपैकी हे राज्य होते.

प्रश्न - भारतातील कोणत्या राज्यात पंचायत राज व्यवस्था सुरू झाली?
उत्तर -ही प्रणाली नंतर पंचायती राज म्हणून ओळखली जाऊ लागली, ज्याचे उद्घाटन तत्कालीन पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू यांनी 2 ऑक्टोबर 1959 रोजी राजस्थानमधील नागौर येथे केले.

प्रश्न - ग्रामपंचायत सदस्य कोण निवडतो?
उत्तर -भारत कोड: विभाग तपशील. ग्रामपंचायतीचे प्रधान आणि सदस्य यांची निवड गुप्त मतपत्रिकेद्वारे ग्रामसभेच्या सदस्यांनी स्वतःमधून विहित केलेल्या पद्धतीने केली जाईल.

प्रश्न - पंचायत समिती साठी किती लोकसंख्येसाठी एक सदस्य निवडणुकीद्वारे निवडला जातो?
उत्तर -१७,५०० लोकसंख्येमागे एक पंचायत समिती सदस्याची निवड मतदार करतात.

प्रश्न - पंचायतराज या संकल्पनेचे जनक कोण?
उत्तर - बलवंत राय मेहता हे पंचायती राज संस्थांचे जनक म्हणून ओळखले जातात.

प्रश्न - पंचायती राज दिवस कधी आणि का साजरा केला जातो?
उत्तर - राष्ट्रीय पंचायती राज दिनाविषयी 24 एप्रिल रोजी, 1993 मध्ये लागू होत असलेल्या घटनेच्या 73 व्या घटनादुरुस्ती कायदा, 1992 च्या स्मरणार्थ.

प्रश्न - पंचायत राजचे महत्त्व काय?
उत्तर - पंचायत राज भारतीय लोकशाहीचा पाया मजबूत करते . हे समाजातील दुर्बल घटकांना, म्हणजे, अनुसूचित जमाती, अनुसूचित जाती, इतर मागासवर्गीय आणि महिलांना प्रतिनिधित्व प्रदान करते. ग्रामपंचायत पाण्याचे स्त्रोत, गावातील विहिरी, टाक्या आणि पंप, पथदिवे आणि ड्रेनेज व्यवस्था राखते.

प्रश्न - पंचायती राजाची त्रिस्तरीय व्यवस्था म्हणजे काय?
उत्तर - त्रिस्तरीय प्रणालीमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो: i) गावपातळीवरील ग्रामपंचायती. ii) पंचायत समिती ब्लॉक स्तरावर किंवा मध्यम स्तरावर. iii) जिल्हा स्तरावर जिल्हा परिषद . याशिवाय, प्रत्येक तीन किंवा चार ग्रामपंचायतींसाठी न्याय पंचायतीची तरतूद करण्यात आली आहे.

प्रश्न - कोणत्या समितीने पंचायत राजला घटनात्मक दर्जा देण्याची शिफारस केली?
उत्तर - शोक मेहता समिती आणि पंचायती राज
मुख्य शिफारशी आहेत: त्रिस्तरीय प्रणाली बदलून द्विस्तरीय प्रणाली असावी: जिल्हा परिषद (जिल्हा स्तर) आणि मंडल पंचायत (गावांचा समूह).

प्रश्न - पंचायत राजची कोणती वैशिष्ट्ये तुम्हाला सर्वात जास्त आवडतात आणि का?
उत्तर -एकंदरीत, पंचायती राजची वैशिष्ट्ये जी मला सर्वात जास्त आवडतात ती म्हणजे सत्तेचे विकेंद्रीकरण, महिलांसाठी आरक्षण, वित्तीय विकेंद्रीकरण, सामाजिक न्याय आणि पारदर्शकता .

प्रश्न -ग्रामसभा आणि ग्रामपंचायत यांचा काय संबंध आहे?
उत्तर -सचिव हा ग्रामपंचायत आणि ग्रामसभा यांच्यातील दुवा आहे. ग्रामसभा आणि ग्रामपंचायतीच्या बैठका बोलावण्याची जबाबदारी त्यांच्यावर आहे. ते कार्यवाहीच्या नोंदींचे संरक्षक देखील आहेत. ग्रामसभा ग्रामपंचायतीच्या कामकाजावर नियंत्रण ठेवते.

प्रश्न - ग्रामपंचायतीच्या सदस्य संख्या साधारणपणे किती असते?
उत्तर -ग्रामपंचायत निर्मितीसाठी किमान ६०० लोकसंख्या असणे आवश्यक असून डोंगरी भागात हे प्रमाण ३०० आहे. ग्रामपंचायत सदस्यांची संख्या कमीत कमी ७ व जास्तीत जास्त १७ असून ते लोकसंख्येवर निश्चित होते.

प्रश्न - सरपंचाचे अधिकार काय आहेत?
उत्तर -सरपंच 1 आणि ग्रामपंचायत गावाच्या सर्वांगीण विकासासाठी जबाबदार असतात आणि ग्रामीण लोकांच्या आरोग्यासाठी आणि कल्याणासाठी आवश्यक असलेल्या मूलभूत सेवा जसे की पिण्याचे पाणी आणि स्वच्छता प्रदान करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

प्रश्न - सरपंचाच्या अनुपस्थितीत कोण काम करतं?
उत्तर -सरपंचाच्या अनुपस्थितीत, सरपंचाची कार्ये उप-सरपंचद्वारे केली जातील आणि पार पाडली जातील.

प्रश्न - पंचायत समितीची स्थापना कशी होते?
उत्तर - खालील सदस्यांद्वारे पंचायत समितीची स्थापना केली जाते: ब्लॉकमधील सर्व सरपंच (मुख्य) किंवा ग्रामपंचायतींचे अध्यक्ष . त्या ब्लॉकचे खासदार, आमदार आणि आमदार . काही थेट निवडून आलेले सदस्य .

प्रश्न - पंचायत राजचे महत्त्व काय?
उत्तर - पंचायत राज भारतीय लोकशाहीचा पाया मजबूत करते . हे समाजातील दुर्बल घटकांना, म्हणजे, अनुसूचित जमाती, अनुसूचित जाती, इतर मागासवर्गीय आणि महिलांना प्रतिनिधित्व प्रदान करते. ग्रामपंचायत पाण्याचे स्त्रोत, गावातील विहिरी, टाक्या आणि पंप, पथदिवे आणि ड्रेनेज व्यवस्था राखते.

प्रश्न - भारतीय राज्यघटनेत पंचायत राजचा समावेश कोणत्या वर्षी करण्यात आला?
उत्तर - 24 एप्रिल 1993 

प्रश्न - ग्रामीण भागात घरपट्टी कोण वसूल करतो?
उत्तर - ग्रामीण भागात ग्रामपंचायतींकडून घरपट्टी आकारली वसूल केली जाते. 

प्रश्न - 73 वी घटना दुरुस्ती कधी झाली?
उत्तर - १९९२मध्ये ७३वी घटनादुरुस्ती संमत झाली व तिच्या प्रत्यक्ष कार्यवाहीस २४ एप्रिल १९९३ पासून सुरुवात झाली.

प्रश्न - ग्रामसभा ही घटनात्मक संस्था आहे का?
उत्तर - ग्रामसभा या शब्दाची व्याख्या भारतीय राज्यघटनेत कलम २४३(बी) अंतर्गत केली आहे . ग्रामसभा ही पंचायती राज व्यवस्थेची प्राथमिक संस्था आहे आणि आतापर्यंतची सर्वात मोठी आहे.

प्रश्न - ग्रामसभा काय करते?
उत्तर - ग्रामसभा शांतता व सुव्यवस्था राखणे, गौण वनोपजांचे व्यवस्थापन, गावातील बाजारपेठा, मादक पदार्थांची विक्री किंवा सेवन, सावकारी कर्जावर नियंत्रण आणि जलस्रोतांचे व्यवस्थापन इ.

प्रश्न - ग्रामपंचायत अंदाजपत्रकास कोण मान्यता देते?
उत्तर - जिल्हा परिषद

प्रश्न - सरपंचाचा कार्यकाल किती वर्षाचा आहे?
उत्तर - सरपंचाचा कार्यकाल सामान्यतः ५ वर्षाचा असला, तरी गैरवर्तवणुकीच्या कारणावरून त्याला पदावरून पदच्युत करता येते.

प्रश्न - ग्रामपंचायत म्हणजे काय?
उत्तर - ग्रामपंचायत (भाषांतर. 'गाव परिषद') ही भारतीय खेड्यांमधील एक मूलभूत प्रशासकीय संस्था आहे. ही एक राजकीय संस्था आहे, जी गावाची कॅबिनेट म्हणून काम करते. ग्रामसभा ही ग्रामपंचायतीची सर्वसाधारण संस्था म्हणून काम करते. ग्रामपंचायतीचे सदस्य थेट जनतेतून निवडले जातात.

प्रश्न - ग्रामपंचायत विविध कर आकारते का?
उत्तर - ग्रामपंचायतीच्या माध्यमातून विविध कर आकारले जातात. त्यात दिवाबत्ती, पाणीपट्टी, आरोग्य, शिक्षण, स्वच्छतेसाठीचे कर आकारले जातात. त्याशिवाय संबंधित गावातील जागा गावठाण, गायरान, औद्योगिक वसाहत, शेती या कोणत्या क्षेत्रामध्ये असून, त्याची कर आकारणी किती आहे याची माहिती पाहता येणार आहे.

प्रश्न - भारतात पंचायत राज व्यवस्था आणण्यामागचा मुख्य उद्देश काय होता?
उत्तर - लोकांना त्यांच्या समस्यांचे प्रभावीपणे निराकरण करण्याच्या दिशेने निर्णय घेण्यास सक्षम करण्यासाठी , शक्तीचे विकेंद्रीकरण करणे आवश्यक आहे. पंचायत राज लागू करण्यामागे हा एक प्रमुख उद्देश होता.

प्रश्न - पंचायती राज दिवस कधी सुरू झाला?
उत्तर - भारताचे तत्कालीन पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांनी 24 एप्रिल 2010 रोजी पहिला राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस घोषित केला होता.

Qn- राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस का साजरा केला जातो?
उत्तर- पंचायती राज दिवस भारतात पहिल्यांदा 24 एप्रिल 2010 रोजी साजरा करण्यात आला. 1992 मध्ये संविधानातील 73 वी घटनादुरुस्ती लागू झाल्याच्या निमित्ताने हा दिवस साजरा केला जातो.

प्रश्न - राजस्थानमध्ये पंचायती राज दिवस कधी साजरा केला जातो?
उत्तर- २४ एप्रिल आहे. राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस हा भारतातील पंचायती राज व्यवस्थेचा राष्ट्रीय दिवस आहे जो दरवर्षी 24 एप्रिल रोजी पंचायत राज मंत्रालयातर्फे साजरा केला जातो.

प्रश्न - भारतात राष्ट्रीय पंचायत दिवस कधी साजरा केला जातो?
उत्तर -पहिला राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस 2010 मध्ये साजरा करण्यात आला. तेव्हापासून भारतात दरवर्षी 24 एप्रिल रोजी राष्ट्रीय पंचायती राज दिन साजरा केला जातो.

प्रश्न - पंचायत राजचे जनक कोण?
उत्तर -बरोबर उत्तर आहे बलवंत राय मेहता. बलवंत राय मेहता यांना पंचायती राज संस्थांचे जनक म्हणून ओळखले जाते. बलवंत राय मेहता समिती (1957): समुदाय विकास कार्यक्रमाचे कामकाज पाहण्यासाठी स्थापन करण्यात आली.

प्रश्न - पंचायत राजचे संस्थापक कोण आहेत?
उत्तर -ही व्यवस्था नंतर पंचायती राज म्हणून ओळखली जाऊ लागली, ज्याचे उद्घाटन तत्कालीन पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू यांनी 2 ऑक्टोबर 1959 रोजी राजस्थानमधील नागौर येथे केले होते.

प्रश्न - कोणत्या पंतप्रधानाने पंचायती राज दिवस घोषित केला?
उत्तर -भारताचे तत्कालीन पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांनी 24 एप्रिल 2010 हा पहिला राष्ट्रीय पंचायती राज दिवस म्हणून घोषित केला.

प्रश्न - पंचायत राज लागू करणारी पहिली दोन राज्ये कोणती?
उत्तर -2 ऑक्टोबर 1959 रोजी नागौर जिल्ह्यात पंचायती राज लागू करणारे राजस्थान हे पहिले राज्य होते. राजस्थान पाठोपाठ आंध्र प्रदेशचा क्रमांक लागतो जो 1959 मध्ये लागू करण्यात आला होता.

प्रश्न - भारताचे पहिले पंचायत मंत्री कोण होते?
उत्तर -2 ऑक्टोबर 1959 रोजी राजस्थानमधील नागौर जिल्ह्यातील बागडी गावात पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांच्या हस्ते पंचायती राज व्यवस्थेचे उद्घाटन करण्यात आले.

प्रश्न - भारतात किती ग्रामपंचायती आहेत?
उत्तर -भारतात सुमारे 250,000 ग्रामपंचायती आहेत.

प्रश्न - पंचायत राज म्हणजे काय ते सांगा?
उत्तर -पंचायती राज व्यवस्था ही अशी व्यवस्था आहे ज्या अंतर्गत सत्तेचे विकेंद्रीकरण केले जाते आणि सत्ता आणि प्रशासकीय अधिकार वेगवेगळ्या भागात विभागले जातात.

प्रश्न - पंचायतीची स्थापना कशी झाली?
उत्तर -(a) 20 लाखांपेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या सर्व राज्यांसाठी पंचायती राजची त्रिस्तरीय प्रणाली प्रदान करणार्‍या 73 व्या दुरुस्ती कायद्यामुळे देशभरात पंचायतींची स्थापना एकसमान आधारावर करण्यात आली.

प्रश्न - 73 वी घटनादुरुस्ती म्हणजे काय?
उत्तर -७३व्या घटनादुरुस्तीनुसार, भारतात सध्याच्या सर्व पंचायतींचा कार्यकाळ ५ वर्षांपर्यंत निश्चित करण्यात आला आहे.

प्रश्न - पंचायतीचे तीन प्रकार कोणते?

उत्तर -ग्रामपंचायत, ब्लॉक पंचायत आणि जिल्हा पंचायत हे भारतातील पंचायत राज व्यवस्थेचे 3 स्तर आहेत.

प्रश्न - ७३वी घटनादुरुस्ती केव्हा करण्यात आली?

उत्तर -पंचायती राज संस्थेची स्थापना ७३ व्या घटनादुरुस्ती कायदा १९९२ द्वारे करण्यात आली.

प्रश्न - पंचायत समितीचे सभापती कोण आहेत?
उत्तर -पंचायत समितीच्या सभापतीला प्रधान म्हणतात. प्रधान हे पद थेट निवडणुकीने निवडून आलेल्या पंचायत समितीच्या बहुमताने निवडले जाते.

प्रश्न - पंचायत राज कोणत्या भागात आहे?
योग्य उत्तर भाग - 9 आहे. राज्यघटनेच्या भाग - 9 मध्ये पंचायती राजशी संबंधित तरतुदी लागू करण्यात आल्या आहेत. 1992 च्या 73 व्या घटनादुरुस्तीने राज्यघटनेत नवीन भाग IX जोडला. राज्यघटनेच्या सहाव्या भागामध्ये ४ राज्यांचा समावेश आहे.

प्रश्न - पंचायत राज व्यवस्था कुठे नाही?
उत्तर -दिल्ली, नागालँड, मेघालय आणि मिझोराममध्ये पंचायती राज व्यवस्था नाही.

प्रश्न - पंचायत राज लागू करणारे दुसरे राज्य कोणते?
उत्तर -आंध्र प्रदेश. आंध्र प्रदेश: आंध्र प्रदेश हे भारतातील किनारपट्टीचे राज्य आहे. ते दत्तक घेणारे आंध्र प्रदेश हे दुसरे राज्य होते.

प्रश्न - पंचायत समितीचा कार्यकाळ किती?
उत्तर -या समितीची निवडणूक पाच वर्षांसाठी घेतली जाते आणि तिचे अध्यक्ष व उपाध्यक्ष यांची निवड निर्वाचित सदस्य एकत्रितपणे करतात.

प्रश्न - ग्रामीण समाजात पंचायतीची भूमिका काय आहे?
उत्तर -पंचायत राज भारतीय लोकशाहीचा पाया मजबूत करते. हे समाजातील दुर्बल घटकांना, म्हणजे, अनुसूचित जमाती, अनुसूचित जाती, इतर मागासवर्गीय आणि महिलांना प्रतिनिधित्व प्रदान करते. ग्रामपंचायत पाण्याचे स्त्रोत, गावातील विहिरी, टाक्या आणि पंप, पथदिवे आणि ड्रेनेज सिस्टमची देखभाल करते.

प्रश्न - पंचायत प्रथम कुठे लागू करण्यात आली?
उत्तर -आधुनिक भारतात प्रथमच तत्कालीन पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी 2 ऑक्टोबर 1959 रोजी राजस्थानच्या नागौर जिल्ह्यातील बागधरी गावात पंचायती राज व्यवस्था लागू केली होती.

प्रश्न - पंचायत राजचे २९ विषय कोणते आहेत?
उत्तर -या विषयांमध्ये कुटुंब कल्याण, महिला व बालविकास, पशुसंवर्धन, दुग्धव्यवसाय, लघुउद्योग, पिण्याचे पाणी, शेती व कृषी विकास, रस्ते व कल्व्हर्ट अशा २९ विषयांचा समावेश आहे. या विषयांवर नियोजन करण्याचे अधिकार पंचायतींना आहेत.

प्रश्न - भारतात किती मंत्रालये आहेत?
उत्तर -सध्याची मंत्रालये
भारतात 58 केंद्रीय मंत्रालये आणि 93 विभाग आहेत.

प्रश्न - भारतातील सर्वात मोठी पंचायत कोणती आहे?
उत्तर - गहमर हे उत्तर प्रदेश राज्यातील गाझीपूर जिल्ह्यातील गाव आहे. हे गाव भारतातील सर्वात मोठे गाव आहे. हे आशिया खंडातील सर्वात मोठे गाव आहे.

प्रश्न - सर्वोच्च पंचायत कोणती?
नापसर ही भारतातील सर्वात मोठी ग्रामपंचायत आहे.

प्रश्न - पंचायतीमध्ये किती सदस्य असू शकतात?
उत्तर - पंचायती राज ही एक शासन प्रणाली आहे ज्यामध्ये ग्रामपंचायती ही प्रशासनाची मूलभूत एकके आहेत. सदस्यांची संख्या सहसा 7 ते 31 पर्यंत असते; कधीकधी, गट मोठे असतात, परंतु त्यांच्यात कधीही सात सदस्यांपेक्षा कमी नसतात.

प्रश्न - पंचायत राजची चार कार्ये कोणती?
उत्तर - पंचायती राज देशातील स्वच्छता, लघुसिंचन, सार्वजनिक शौचालये, सार्वजनिक रस्त्यांची स्वच्छता, प्राथमिक आरोग्य सेवा, पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा, लसीकरण, ग्रामीण विद्युतीकरण, सार्वजनिक कूपनलिका बांधणे, शिक्षण इत्यादींशी संबंधित कामांवर देखरेख करते.

प्रश्न - ग्रामपंचायतीची मुख्य कामे कोणती?
उत्तर - ग्रामपंचायती स्वच्छता, दिवाबत्ती, रस्ते, दवाखाने, विहिरींची स्वच्छता व दुरुस्ती, सार्वजनिक जमीन, पैठ, बाजार, मेळे व कुरण, जन्म-मृत्यूचा हिशेब ठेवतात आणि शेती, उद्योग-व्यवसाय, रोग यांच्या प्रगतीसाठी व्यवस्था करतात. रोगांचे प्रतिबंध, स्मशानभूमी आणि स्मशानभूमीची देखभाल देखील करतात.

प्रश्न - पंचायत सदस्यांना काय म्हणतात?
उत्तर - प्रत्येक ग्रामपंचायत वॉर्डांमध्ये, म्हणजे लहान भागात विभागलेली आहे. प्रत्येक प्रभाग प्रभाग सदस्य (पंच) म्हणून ओळखला जाणारा प्रतिनिधी निवडतो. ग्रामसभेचे सर्व सदस्य सरपंचाची निवड करतात जो पंचायत अध्यक्ष असतो. प्रभाग पंच आणि सरपंच मिळून ग्रामपंचायत बनते.

प्रश्न - पंचायत या शब्दाचा अर्थ काय आहे?
पंचायत या शब्दाचा अर्थ पाच गावांचा समूह असा होतो. अशा प्रकारे, पंचायत राज हे सरकारचे एक स्वरूप आहे जेथे पाच गावे एकत्रितपणे काम करतात.

प्रश्न - ग्रामपंचायत अधिकारी कोण आहे?
उत्तर - ग्रामपंचायत विकास अधिकारी
हा अराजपत्रित सरकारी कर्मचारी असून तो ग्रामपंचायतीचा सचिव आहे. पूर्वी त्याला पंचायत सेवक म्हणत. नंतर शासनाने पंचायत सेवकाचे नाव बदलून ग्रामपंचायत अधिकारी असे केले.

प्रश्न - पंचायत वर्ग 4 म्हणजे काय?
उत्तर - पंचायत हे भारतातील स्थानिक सरकारचे नाव आहे. पंचायत म्हणजे "पाच लोकांचा समुदाय". पंचायत म्हणजे, सोप्या शब्दात, गावाची सेवा करणारी वडिलांची परिषद. संपूर्ण उत्तर: गाव पातळीवर, पंचायती राज हे सरकारचे एक स्वरूप आहे जिथे प्रत्येक गावाची स्वतःची जबाबदारी असते. कार्ये

प्रश्न - ग्रामसभा आणि ग्रामपंचायत यात काय फरक आहे?
उत्तर - ग्रामसभा ही 18 वर्षे वयाची पूर्ण झालेल्या गावातील सर्व लोकांची सर्वसाधारण सभा असते आणि त्यांची नावे मतदार यादीत नोंदवली जातात. ग्रामसभेची कार्यकारी समिती ही ग्रामपंचायत म्हणून ओळखली जाते ज्यामध्ये सभेने निवडलेले प्रतिनिधी असतात.

प्रश्न - पंचायती राजमध्ये किती स्तर आहेत?

उत्तर - त्रिस्तरीय पंचायती राज व्यवस्था पंचायती राज रचनेत तीन स्तर आहेत. ग्रामपंचायत, जिल्हा परिषद आणि पंचायत समिती असे हे तीन स्तर आहेत. गावपातळीवर ग्रामपंचायत, ब्लॉक स्तरावर पंचायत समिती आणि जिल्हा स्तरावर जिल्हा परिषद आहे. 

प्रश्न - ग्रामपंचायतीची पहिली बैठक कोण बोलावते?
उत्तर - ग्रामपंचायतीचा एक सचिव असतो जो ग्रामसभेचाही सचिव असतो. ही व्यक्ती निवडून आलेली नसून सरकारद्वारे नियुक्त केलेली आहे. ग्रामसभा आणि ग्रामपंचायतींच्या बैठका बोलावणे आणि कार्यवाहीचे रेकॉर्ड ठेवण्याची जबाबदारी सचिवाची असते.

प्रश्न - ग्रामपंचायतीचे उत्पन्नाचे ३ स्त्रोत कोणते?
उत्तर - (1) घरे आणि बाजारांवर लावलेल्या करातून मिळालेली रक्कम. (२) पंचायत समिती आणि जिल्हा परिषदेच्या माध्यमातून येणार्‍या विविध शासकीय विभागांमार्फत चालवल्या जाणाऱ्या योजनांची रक्कम. (३) समाजाच्या कार्यासाठी मिळालेल्या देणग्या.

प्रश्न - सरपंचाचे अधिकार काय आहेत?
सरपंच आणि ग्रामपंचायत हे गावाच्या सर्वांगीण विकासासाठी जबाबदार असतात आणि ग्रामीण लोकांच्या आरोग्य आणि कल्याणासाठी आवश्यक असलेल्या मूलभूत सेवा जसे की पिण्याचे पाणी आणि स्वच्छता प्रदान करण्यात महत्वाची भूमिका बजावतात.

प्रश्न - ग्रामपंचायतीमध्ये महिलांची भूमिका काय आहे?
उत्तर - महिलांसाठी शिक्षण, आरोग्य आणि स्वच्छता इत्यादींशी संबंधित उपक्रमांमध्ये ग्रामपंचायती चर्चा करू शकतात आणि निर्णायक भूमिका बजावू शकतात. स्थानिक विकासासाठी कृती आराखडा तयार करण्यासाठी आणि त्यात महिलांचा सहभाग वाढवण्यासाठी उपाययोजना करता येतील.

प्रश्न - पंचायत राजची कोणती वैशिष्ट्ये तुम्हाला सर्वात जास्त आवडतात आणि का?
उत्तर - एकूणच, पंचायती राजची वैशिष्ट्ये जी मला सर्वात जास्त आवडतात ती म्हणजे सत्तेचे विकेंद्रीकरण, महिलांसाठी आरक्षण, आर्थिक विकेंद्रीकरण, सामाजिक न्याय आणि पारदर्शकता.

प्रश्न - महाराष्ट्रात पंचायत राजची सुरुवात कधी करण्यात आली?

उत्तर - २ ऑक्टोबर १९५९ रोजी पंडीत जवाहरलाल नेहरू यांच्या हस्ते या योजनेचे उद्घाटन केले. आणि देशांत पंचायत राज सुरु झाले अशी घोषणा केली. त्यानंतर ही व्यवस्था पंचायत राज या नावाने लोकप्रिय झाली.

प्रश्न - कोणत्या समितीने महाराष्ट्रात पंचायत राजची शिफारस केली?
उत्तर - महाराष्ट्रातील पंचायत राजचा स्वतःचा प्रगतीचा मार्ग आहे. त्रिस्तरीय पंचायत राज संरचना स्थापन करण्याच्या बलवंतराय मेहता समितीच्या शिफारशी लागू करणाऱ्या पहिल्या काही राज्यांपैकी हे राज्य होते.

प्रश्न - पंचायत समिती साठी किती लोकसंख्येसाठी एक सदस्य निवडणुकीद्वारे निवडला जातो?

उत्तर - १७,५०० लोकसंख्येमागे एक पंचायत समिती सदस्याची निवड मतदार करतात.

पंचायत-राज-सामान्य-ज्ञान-Panchayat-raj-GK-Quiz-in-Marathi

पंचायत राज MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Panchayati Raj

panchayat-raj-samanya-dnyan-chachani

GK Quiz in Marathi - मराठी मध्ये सामान्य ज्ञान चाचणी 365

gk-quiz-in-marathi-samanya-dnyan-test

gk-quiz-in-marathi-samanya-dnyan-chachani

-मराठी-मध्ये-सामान्य-ज्ञान-चाचणी-365

Maharashtra-GK-Quiz-in-Marathi-सामान्यज्ञान-चाचणी-महाराष्ट्र

-मराठी-मध्ये-सामान्य-ज्ञान-चाचणी-365

-महाराष्ट्र-सामान्यज्ञान-चाचणी

365 दिनविशेष प्रश्नमंजुषा 👉 Special Days Quiz

GK Quiz in Marathi - मराठी मध्ये सामान्यज्ञान चाचणी 👉Start All Quiz Now

Maharashtra State Educational WhatsApp Group

•    What’s App    School Edutech Educational District WhatsApp Group

•      Telegram  - School Edutech Telegram

•  Google News  School Edutech Google News

www.schooledutech.in या वेबसाईटवरील माहिती कुणीही आमच्या परवानगी शिवाय प्रसिद्ध करू नये केल्यास कॉपीराईट नियमानुसार नोटीस देण्यात येईल.

-जीके-क्विज-इन-मराठी

panchayat-raj-samanya-dnyan

महाराष्ट्रातील-पंचायत-राज-सामान्य-ज्ञान-प्रश्नमंजुषा-Panchayat-raj-GK-Quiz-in-Marathi

*महाराष्ट्रातील पंचायत राज सामान्य ज्ञान प्रश्नमंजुषा  - Panchayat raj GK Quiz in Marathi*

याठिकाणी  Panchayat raj questions in Marathi देण्यात आलेले आहेत.

हे MCQ अगदी सरळ सोपे आहेत

त्यामुळे आपल्या मूलभूत ज्ञानाची चाचणी करण्यासाठी पुरेसे आहेत.

सर्वच स्पर्धा परीक्षेसाठी दिनविशेष अत्यंत महत्वपूर्ण असतात. dinvishesh in marathi ,Special day in marathi , imp day in marathi ,महत्वपूर्ण दिनविशेष खाली काही महत्वाचे दिनविशेष प्रश्नमंजुषा दिलेल्या आहे. सर्वच स्पर्धा परीक्षेसाठी दिनविशेष अत्यंत महत्वपूर्ण असतात. महाराष्ट्र, राष्ट्रीय, जागतिक अशा तीन गटात दिनविशेष विभागून त्यानुसार महत्वपूर्ण दिनविशेष प्रश्नमंजुषा - Important special days Quiz दिलेल्या आहेत.