• साधारणपणे ३५ मिनिटांचा एक अशा तासिका आठवड्याची व दिवसांची संख्या.
• मुख्याध्यापक, उपमुख्याध्यापक व पर्यवेक्षक यांच तासांची संख्या.
• विषय-शिक्षक व त्यांना द्यावयाच्या विषयांची विषयांना असणाऱ्या तासिकांची संख्या.
• कोणत्या विषयांना जोडून तासिका द्यायच्या ह्याची निश्चिती.
• अभ्यासपूरक उपक्रमांची, सांस्कृतिक काम पाहणा शिक्षकांना कोणते तास मोकळे द्यायचे याची निश्चिती.
• खेळांचे तास साधारण कोणत्या वेळी व किती निश्चिती.
• कार्यानुभव, चित्रकला, हस्तकठी, शास्त्र या विषयांसाठी विशेष वर्गखोल्या किती व कोणकोणत्या वर्गांना तेथे न्यावयाचे याची निश्चिती. एकदा तरी त्या वर्गानी तेथे नेता येईल असा विचार करावा.

यांची निश्चिती झाल्यावर वेळापत्रक तयार करताना खाली घटकांचा गोष्टींचा विचार करावा. अर्थात ही काही तत्त्वे आदर्श जी असली तरी प्रत्यक्षात त्यांचा सर्वांनाच उपयोग करता येईल असे नाही. शेवटी वर्गखोल्या, शिक्षकांची संख्या, त्यांचा शैक्षणिक दर्जा, इत्यादींचा तसेच त्या त्या परिसरात कोणती परिस्थिती आहे याचा विचार करून तडजोड करावी लागतेच हे खरे. पण या तत्वांची किमान माहिती असावी व शक्य होईल तोवर त्यांचा वापर करावा.

• साधारणपणे गणित, शास्त्र, इंग्रजी हे विषय बौद्धिकदृष्ट्या अवघड समजले जातात. ह्या विषयांचे तास सुरुवातीला असावे, त्यातल्या त्यात दुसरा तिसरा असावा.
• लागोपाठ कठीण विषय नसावेत. कठीण विषयानंतर कृतिशील असे तास असावेत.
• प्रयोग, हस्तकला, चित्रकला यांना जोडून दोन तास असावेत.
• शिक्षकांनाही लागोपाठ तास न देता त्यांना दोन तासानंतर मोकळा तास मिळेल असे पाहावे.
• वेगवेगळ्या वर्गांना वेगवेगळ्या शिक्षकांची नियुक्ती कशी करावयाची याची काही मार्गदर्शक तत्त्वे वेळापत्रके करण्यापूर्वी निश्चित केली जावीत म्हणजे एकंदरीत कार्य विभागणीत वस्तुनिष्ठता येते.

• पदवीचा विषय व अध्यापन पद्धती यांनुसारच विषयाचे अध्यापन देण्यात यावे.
• दहावीचे वर्ष हे शालांत परीक्षेमुळे महत्त्वाचे ठरते. शालांत परीक्षेच्या निकालांना शाळेच्या गुणवत्तेच्या दृष्टीने समाजामध्ये अजूनही महत्त्व दिले जाते याकडे डोळेझाक करता येणार नाही. यासाठी शाळेतील अनुभवी व चांगल्या शिक्षकांना या वर्गाच्या तासिका प्रथम याव्यात. शालांत परीक्षेच्या उत्तरपत्रिका तपासण्याचा अनुभव असलेल्या किंवा त्या परीक्षेचे प्राश्निक असलेल्या शिक्षकांना त्यातल्या त्यात ह्या वर्गासाठी प्राधान्य द्यावे.
• विद्याथ्र्यांची जर गुणवत्तेप्रमाणे तुकड्यांमध्ये विभागणी केली असेल तर उच्च गुणवत्तेच्या तुकड्यांना चांगले शिक्षक अशी विभागणी करण्याकडे कल असतो. परंतु अशा शिक्षकांची खरी गरज मागे पडलेल्या विद्यार्थ्यासाठी अधिक असते. त्यांच्या कार्यक्षमतेचा लाभ कच्च्या विद्यार्थ्यांनाही होऊ द्यावा. मात्र याचबरोबर काळजी घेतली पाहिजे की नवख्या, अननुभवी व कच्च्या शिक्षकांना उच्च गुणवत्तेच्या वर्गाना शिकविण्यास सांगू नये. त्यामुळे ते अडचणीत येण्याची शक्यता असते. ठरावीक वर्गाना शिकविण्याच्या अनुभवापेक्षा कमी जास्त गुणवत्तेच्या विद्यार्थ्यांना शिकविण्याचा वैविध्यपूर्ण अनुभव आपल्या सहकाऱ्यांना देणे हे तसे इष्टच ठरेल. 
• इयत्ता ५वी ते ७वी (व आता आठवीपर्यंत) हा उच्च प्राथमिक स्तर मानला जातो. या ठिकाणी शासकीय नियमानुसार प्रशिक्षित पदवीधर व डी.एड्. शिक्षकांचे प्रमाण निश्चित आहे. ५वीच्या वर्गात नवीन विद्यार्थी येत असल्याने त्यांच्या तयारीसाठी काही चांगले अध्यापक इयत्ता ५वीस आवर्जून नियुक्त करावेत.
• वरील मार्गदर्शक तत्त्वांच्या चौकटीत शिक्षकांनी विशिष्ट वर्ग व विषयाचे प्राधान्य दिले असेल तर व जर ते देता येणे शक्य असेल तर ते देण्याचा जरूर प्रयत्न करावा.

• वेळापत्रके तयार करण्यासाठी उपमुख्याध्यापक, पर्यवेक्षकांचे सहकार्य घेणे अपरिहार्य आहेच. मात्र तशी पदे नसतील तर कमीत कमी तीन ज्येष्ठ शिक्षकांचा सहभाग आवश्यक ठरतो.

• वेळापत्रक तयारीसाठी पूरक म्हणून प्रथम कोणते शिक्षक कोणता विषय कोणत्या वर्ग व तुकडीस शिकविणार त्याच्या आठवड्याच्या तासिका किती हे दर्शविणार तक्ता तयार करता येऊ शकेल.

• शिक्षकांचे वेळापत्रक व वर्गांचे वेळापत्रक तया करण्यासाठी दोन स्वतंत्र शिक्षकांकडे बैठकीत जबाबदारी सोपवावी.

• प्रयोगशाळा, चित्रकलां, इत्यादींसाठी जोडतास प्रथम वेळापत्रकात टाकावेत. या सुविधांचा सर्वच वर्गाना आठवड्यातून एकदा तरी लाभ होईल हे पहावे.

• समाजसेवा, शारीरिक शिक्षण कार्यानुभव, इत्यादी कृतियुक्त विषय मधल्या सुट्टीनंतरच्या काळात टाकावेत. एकाच वर्गावर सलग या गटातील चार तास येणार नाहीत हेही पहावे.

• शिक्षकांना (विशेषतः ज्या विषयांच्या शिक्षकांना सातत्याने बोलावे लागते उदाहरणार्थ, भाषाविषय) दीन तासानंतर रिकामी तासिका (Off Period) ठेवण्याचा प्रयत्न करावा.

• पहिला तास किंवा विशिष्ट तास ४० मिनिटांचा (५मिनिटे अधिक) ठेवून वर्गशिक्षकांना तो द्यावा. त्या काळात ते प्रशासकीय व संपर्ककार्ये करू शकतील. 

• शिक्षकांच्या कार्याची विभागणी करत असताना शेवटी काही फेरफार, अदलाबदल करावा लागतोच. अशावेळी मार्गदर्शक तत्त्वांच्या बाबतीतही तडजोड करावी लागते. अशा तडजोडी कमीत कमी व अपरिहार्य तितक्याच कराव्यात.

• शाळेचे वेळापत्रक शक्यतो शाळेच्या पहिल्याच दिवशी विद्यार्थ्यांना शिक्षकांना द्यावे म्हणजे दुसऱ्याच दिवसापासून सर्व विषयांच्या तासिका नियमितपणे सुरू होऊ शकतील.

"वेळापत्रक हे कामाची निश्चित दिशा दाखवते. त्याचा योग्य उपयोग करवून घ्यावा लागतो. वेळापत्रक हे आपल्यासाठी आहे. त्याचा उपयोग करताना लवचीकता ठेवावी. मराठीचा तास एका शिक्षकाचा आहे पण कवितेला चाल लावून देणारे शिक्षक वेगळे आहेत ..तर आपला तास तेवढ्यापुरता बदलायला हरकत नाही."

इयत्ता १ ली ते १० वी सर्व वर्गांसाठी विषयवार नवीन तासिका विभागणी - शाळा वेळापत्रक

संदर्भ-

1. विद्या प्राधिकरणाचे दिनांक २८ एप्रिल, २०१७ चे पत्र
2. दिनांक १८ जुलै २०१७ रोजी मा. मंत्री शालेय शिक्षण विभाग यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या बैठकीचे इतिवृत्त
3. दिनांक २३ ऑगस्ट, २०१७ रोजीचे बैठकीचे इतिवृत्त.

उपरोक्त विषयान्यये दिनांक २८ एप्रिल, २०१७ रोजी इयत्ता १ ली ते ८ वी करिता विषयावर तासिका विभागणीबाबत परिपत्रक काढण्यात आले होते. सदर परिपत्रकातील तासिका विभागणीत अंशतः बदल करण्यात येत आहे. सदर परिपत्रक सन २०१७-१८ च्या द्वितीय सत्रापासून लागू करण्यात येत आहे. 

२) एका वर्गाचा आठवडयाचा एकूण कार्यकाल पुर्वी २६.४५ मि. होता. प्रस्तावित परिपत्रकानुसार सदर कार्यकाल २७.१० मि. होईल त्यामुळे एकूण कार्यकालात २५ मिनिटांची वाढ होईल.

३) दिनांक २८ एप्रिल, २०१७ च्या परिपत्रकाप्रमाणेच सोमवार ते गुरुवार ८ तासिका असतील. पहिली तासिका ४० मिनिटांची व पुढील प्रत्येक तासिका ३५ मिनिटांची राहील व प्रत्येक दिवशीचा परिपाठ १० मिनिटांचा राहील.

४) सुधारीत परिपत्रकानुसार शुक्रवारी ८ तासिका ऐवजी ९ तासिका घेण्यात याव्यात व पहिली तासिका ३५ मिनिटांची व पुढील प्रत्येक तासिकां ३० मिनिटांची राहील.

५) शनिवारी ५ तासिकांऐवजी ७ तासिका घेण्यात याव्यात. पहिली तासिका ३५ मिनिटांची व पुढील प्रत्येक तासिका ३० मिनिटांची राहील.

६) सुधारीत वेळापत्रकात शुक्रवार व शनिवारच्या तासिका हया कला आणि आरोग्य व शारीरिक शिक्षण या विषयांसाठी देण्यात याव्यात.

"विषयवार नवीन तासिका विभागणी"

📝 संदर्भ: परिपत्रक विप्रा/अविवि/ता.दि./२०१७-१८/३६०५ (दि. ५/१०/२०१७) व परिपत्रक मराशैसंप्रप/इ.१० वी विषय योजना व मूल्यमापन/२०१८-१९/२७३३ (दि. १४/०६/२०१८) - महाराष्ट्र विद्या प्राधिकरण, पुणे.

🌐 www.schooledutech.in